Φιλόζωοι και ζώα υπό διωγμόν

Το νέο νομοσχέδιο του ΥΠΑΑΤ για τα δεσποζόμενα και αδέσποτα ζώα συντροφιάς δημιουργεί αντί να λύνει προβλήματα.

Ντέπυ Κουρέλλου - Free Sunday

 

Όταν το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τα δεσποζόμενα και αδέσποτα ζώα συντροφιάς είδε το φως της δημοσιότητας, γέμισε αισιοδοξία τα φιλοζωικά σωματεία και τους ενεργούς φιλόζωους.

Σε μια πρώτη ανάγνωση, η απαγόρευση των τσίρκων και του μόνιμου αλυσοδεσίματος των ζώων (χαρακτηριστική εικόνα της ελληνικής επαρχίας), η απαγόρευση, χάριν καλλωπισμού, του ακρωτηριασμού των ζώων (ουρές, αυτιά) και οι βαρύτερες ποινές σε περιπτώσεις κακοποίησης χαιρετίστηκαν με ενθουσιασμό.

Σε μια δεύτερη ανάγνωση, όμως, το σχέδιο νόμου, διάσπαρτο από ασάφειες και ανακολουθίες, αποδεικνύεται ανεκτικό απέναντι στην ανεξέλεγκτη εμπορία ζώων –κύρια αιτία της αύξησης του πληθυσμού των ζώων και βασικός τροφοδότης αδέσποτων.

Ταυτόχρονα, βάζει «εμπόδια» στο έργο των φιλοζωικών σωματείων, δημιουργώντας ερωτήματα για τις προθέσεις του υπουργείου. 
Η αίσθηση ότι τα ζώα είναι ανεπιθύμητα και ότι οι φιλόζωοι τίθενται υπό διωγμόν είναι διάχυτη σε όλες τις διατάξεις και τις παραγράφους του νομοσχεδίου.

Μέτρα για μια άλλη χώρα
Μετατοπίζοντας την ευθύνη για τα αδέσποτα στους έτσι κι αλλιώς χρεοκοπημένους δήμους, αλλά κρατώντας την αδειοδότηση των καταστημάτων πώλησης στην εποπτεία του υπουργείου, το νομοσχέδιο καθιστά σαφές ότι δεν πρόκειται να βάλει περιορισμούς στο εμπόριο, ενώ όταν περιγράφει τις προδιαγραφές των προγραμμάτων για τα αδέσποτα μοιάζει να αναφέρεται σε μια άλλη χώρα, ονειρική.

Οι όροι «καταφύγια», «δημοτικά κτηνιατρεία», «κυνοκομεία», «περισυλλογή από έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό» επαναλαμβάνονται διαρκώς, σαν να είναι θεσμοί που υπάρχουν και ευημερούν, ενώ όλοι γνωρίζουν ότι είναι ανύπαρκτοι και δεν υπάρχει πουθενά στην Ελλάδα τέτοια υποδομή. 

Ο περιορισμός του εμπορίου, η ενίσχυση του θεσμού της υιοθεσίας και η προτροπή της στείρωσης των κατοικιδίων είναι η βάση για οποιοδήποτε νομοσχέδιο αφορά τα ζώα συντροφιάς.
Πολλοί πιθανολογούν πως η υπουργός δεν θέλησε να θίξει σε περίοδο ύφεσης την εμπορική δραστηριότητα.

Αγνόησε όμως το γεγονός ότι η παράνομη εκτροφή/εμπορία/πώληση συνιστά χαμένο έσοδο για το κράτος, εφόσον το «μαύρο χρήμα» δεν φορολογείται.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της απουσίας στοιχειώδους μέριμνας για τα ζώα είναι η αδικαιολόγητη αφαίρεση από το νομοσχέδιο δύο διατάξεων του νόμου 3170/2003, που εξασφάλιζαν την προστασία των θηλυκών σκύλων αναπαραγωγής στα εκτροφεία. Στην Αγγλία επιτρέπεται μία γέννα το χρόνο στα ζώα εκτροφείου. Εδώ, οι υποτυπώδεις κανόνες προστασίας εξαλήφθηκαν.

Ταυτόχρονα, περιβάλλεται με νέες δυσκολίες η διαδικασία υιοθεσίας ζώων, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την πρόβλεψη απαγόρευσης διατήρησης ή και παραμονής ζώων σε καταφύγια εκτός Ελλάδας, αποκλείοντας ουσιαστικά τη συνεργασία ευρωπαϊκών και ελληνικών φιλοζωικών οργανώσεων στη διάσωση πολλών αδέσποτων, όπως γίνεται, επιτυχώς, σήμερα.

Συνεργασία πολύτιμη, όπως έχει αποδειχτεί, από τη στιγμή που τα ελληνικά καταφύγια είναι ελάχιστα έως ανύπαρκτα. Από την άλλη, το νομοσχέδιο κάνει οικονομικά δυσβάσταχτη την υιοθεσία για τους κατοίκους άλλων ευρωπαϊκών χωρών, εξαναγκάζοντάς τους να έρθουν οι ίδιοι να παραλάβουν το ζώο που υιοθετούν, αλλά και προβλέποντας για τους Έλληνες την υποχρεωτική σήμανση των ζώων που δίνονται για υιοθεσία, προκειμένου να τους επιτραπεί να βάλουν αγγελία υιοθεσίας.

Στη σημερινή τιμή των 40-50 ευρώ, αντί για 3 με 5 ευρώ, που είναι το πραγματικό κόστος της ηλεκτρονικής σήμανσης, το μέτρο δεν θα βοηθήσει τα αδέσποτα, ούτε το έργο των φιλόζωων – ίσως των κτηνιάτρων. 

Πλέον, σύμφωνα πάντα με όσα προτείνονται στο νέο νομοσχέδιο, το μόνο που θα μπορεί να κάνει ένας καλοπροαίρετος πολίτης για να βοηθήσει ένα ζώο από το δρόμο θα είναι να το υιοθετήσει ο ίδιος. Η δε αγγελία υιοθεσίας χωρίς αναφορά σήμανσης τιμωρείται με πρόστιμο ύψους 500 ευρώ, διπλασιαζόμενο σε περίπτωση επανάληψης. 

Η στάση της Μιλένας.
Δεν είναι λίγοι οι κύκλοι που επιμένουν πως η υπουργός Μιλένα Αποστολάκη έπεσε θύμα της συντεχνιακής λογικής και των υψηλόβαθμων υπαλλήλων του υπουργείου, που καμία πρόθεση δεν έχουν να καταπολεμήσουν το πρόβλημα των αδέσποτων ζώων και να θέσουν μια για πάντα ένα υγιές πλαίσιο νόμου.
Η υπουργός φέρεται να είναι όμηρος των υπηρεσιών του ίδιου της του υπουργείου. Κι ενώ στην αρχή της συγγραφής του νομοσχεδίου η πόρτα της ήταν ανοιχτή και το γραφείο της φιλόξενο για εκπροσώπους φιλοζωικών φορέων, τώρα παρουσιάζεται ερμητικά κλειστό.

Είναι προφανές ότι σε μια τόσο επιβαρυμένη υπηρεσία όσο η Διεύθυνση Κτηνιατρικής του ΥΠΑΑΤ, στην οποία συγκεντρώνονται σχεδόν όλες οι αρμοδιότητες ελέγχου και επιβολής προστίμων, τα θέματα των δεσποζόμενων και των αδέσποτων ζώων είναι ελάσσονος σημασίας.

Προκαλεί αλγεινή εντύπωση η αναποτελεσματικότητα του υπουργείου, από τη στιγμή μάλιστα που το κίνημα των φιλόζωων έχει αναδειχτεί σε ένα από τα πιο δραστήρια της χώρας και η εθελοντική προσφορά της κοινωνίας των πολιτών είναι αποδεδειγμένη (τα σχόλια στην ηλεκτρονική σελίδα της ανοιχτής διαβούλευσης www.opengov.gr έφτασαν τα 2.663, αριθμός-ρεκόρ για το θεσμό). 

Καλύτερος σύμβουλος από την κοινή λογική σε ένα νομοσχέδιο για τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς δεν υπάρχει, κάτι που από το ύφος και τη δομή του νέου νομοσχεδίου απουσιάζει εκκωφαντικά.

Το πρότυπο της Σλοβενίας
Στη όχι και τόσο μακρινή Σλοβενία ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρας ασχολήθηκε προσωπικά με το θέμα των ζώων και με απλές, στρατηγικές κινήσεις έκανε τη χώρα του παράδειγμα προς μίμηση.

Πώς; Με απλές νομοθετικές ρυθμίσεις.

Τα τελευταία δέκα χρόνια στη Σλοβενία  χτίστηκε το νομικό πλαίσιο γύρω από την προστασία των ζώων και τον περιορισμό του εμπορίου τους.

Την ίδια στιγμή οι τοπικές κοινότητες ανέπτυξαν δημοτικά καταφύγια δυναμικότητας 800 ζώων, για τα οποία ήταν απόλυτα υπεύθυνες, ενώ οι οργανώσεις για τα δικαιώματα των ζώων και οι εθελοντές πήραν μέρος στην κατάρτιση των νομοθετικών ρυθμίσεων και ανέλαβαν ρόλο στην εκτέλεσή τους.

Πολύ απλά, το νομοθετικό πλαίσιο απαγορεύει σε εκτροφείς και ιδιοκτήτες να προχωρούν σε πέραν της μίας το χρόνο αναπαραγωγής των ζώων τους και κυρίως απαγορεύει την πώληση ζώων συντροφιάς από τις ανοιχτές αγορές και τα pet shops. Το περίφημο microchip βεβαίως είναι υποχρεωτικό, αλλά δεν κοστίζει 40 ευρώ, όπως στην Ελλάδα, παρά διατίθεται δωρεάν από τους κτηνιάτρους. 

Οι νόμοι υποχρεώνουν τους ιδιωτικούς κτηνιάτρους να διαθέτουν χώρους φύλαξης δύο ζώων, ώστε σε περίπτωση που βρεθεί περιφερόμενο ζώο να μπορέσει να φιλοξενηθεί στους χώρους τους προσωρινά μέχρι να μεταφερθεί σε καταφύγιο ή μέχρι να βρεθεί ο ιδιοκτήτης του ή νέος ιδιοκτήτης. 

Από την πρώτη μέρα εισαγωγής τους στα καταφύγια τα ζώα εξετάζονται, αποπαρασιτώνονται, τσιπάρονται και στειρώνονται. 

Έτσι, διαμορφώθηκε φιλόζωη συνείδηση και είναι πλέον σπάνιο το φαινόμενο της αγοράς ζώου στη Σλοβενία. 
Στη Λιουμπιάνα το 93% των κατοικίδιων ζώων προέρχεται από καταφύγια, αφού οι ενδιαφερόμενοι είναι βέβαιοι πως ένα ζώο από καταφύγιο είναι και υγιές και εμβολιασμένο. 

Όταν το ζώο είναι μικρό σε ηλικία –όπου η στείρωση είναι  αδύνατη– υπογράφοντας το υποχρεωτικό χαρτί υιοθεσίας συμφωνούν για τη μελλοντική ημερομηνία στείρωσης του ζώου, επέμβαση που είναι δωρεάν,  χωρίς οικονομική επιβάρυνση. 

Επιπλέον, δύο φορές το χρόνο οι δήμοι και οι κοινότητες προχωρούν, σε συνεργασία με τους τοπικούς κτηνιάτρους, σε πρόγραμμα χαμηλών τιμών για τις στειρώσεις.