1 Μαρτίου 2012

Ο Σκακιστής

"Παιδί ενός κατώτερου θεού" σε σχέση με την ελευθερία που μας προσφέρει ο θεός που μάθαμε πλέον να θυσιάζουμε τα πάντα· το χρήμα, αυτός ο μικρός-μεγάλος χάρτινος θεός.
Υλικά αγαθά σύμφωνα με τις ανάγκες που μας δημιουργεί εντέχνως και υποσυνείδητα το σύστημα εξουσίας (επιχειρηματίες και οι ακόλουθοί τους-πολιτκοί, δημοσιογράφοι, διανοούμενοι με κάποιες εξαιρέσεις) και κοινωνική καταξίωση έναντι της πλέμπας.

Ακόμα κι αν καταλαβαίνω πως ο άνθρωπος είναι φιλόδοξο ον, ακόμα κι αν καταλαβαίνω την οποιαδήποτε θεμιτή ανάγκη για καλυτέρευση της ζωής του, δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ για το που πρέπει να είναι τα όρια αυτής της υπέρμετρης συσσώρευσης πλούτου μιας χούφτας ανθρώπων που έχουμε συνηθίζει να αποκαλούμε ελίτ.

Δεν μπορώ να μη σκεφτώ τη βραζιλιάνικη ελίτ, την περίοδο που η Βραζιλία στηριζόταν στη βοήθεια του ΔΝΤ (ένα από τα προηγούμενα παραδείγματα που δυστυχώς δε μας χρησίμεψε σε τίποτα). Ζώντας σε επαύλεις με ψηλούς τοίχους, κάμερες και υπό την προστασία πολυάριθμων μπράβων, μετακινούνταν μόνο με ελικότερα, για τον φόβο των βραζιλιάνων Ιουδαίων από τις φαβέλες. Είχαν χρήμα να αγοράσουν τα πάντα… εκτός από την ευεργετική -ορισμένες φορές- παρουσία της μοναξιάς.

Δεν θα ήθελα τέτοια ζωή. Πάντα είχα την αίσθηση ότι όταν ξεπεράσει κανείς ένα όριο κατοχής, το χρήμα δεν χρησιμεύει και σε πολλά. Μα δεν πρέπει να είναι έτσι γι’ αυτούς. Υποθέτω (μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω) πως θα νιώθουν δυνατοί, με εξουσία τέτοιοι που να καθορίζουν τις τύχες των άλλων. ίσως να είμαστε ένα παιχνίδι -το μοναδικό- που τους δίνει μια ευχαρίστηση.
Ένα σκάκι με τα πιόνια πλήθος πάνω στη σκακιέρα. Μα πάλι, στο σκάκι, το ζόρι το τραβάει ο σκακιστής και όχι το πιόνι. Το πιόνι προχωράει στη διάρκεια της ζωής του σε μια κατεύθυνση που δεν ξέρει ότι έχει προαποφασιστεί·  κι έτσι μπορεί να την αντέξει. Ο σκακιστής όμως δεν έχει δική του ζωή και το ξέρει. Ζωή του είναι η ζωή των πιονιών του και αυτή η αλληλεπίδραση γίνεται μόνο από την πλευρά του -του σκακιστή- κατανοητή. Πώς αντέχει να ζει έτσι;

"...σκέψου να ’ταν το πάτωμα ασπρόμαυρο και να ’σουν πιόνι..." λέει ο Παπακωνσταντίνου σ’ ένα τραγούδι. Δεν χρειάζεται να το σκεφτώ πολύ είμαι πιόνι. Ένα -νομίζω- αυτοκινούμενο πιόνι, μα όχι ελεύθερο. Ο σκακιστής μου δε με κινεί· μ’ αφήνει να κινούμαι μόνος μου στα ασπρόμαυρα τετράγωνα του "μονόδρομου" επί της Πατησίων, κλείνοντάς μου τις άλλες επιλογές. Τι μπορώ να κάνω, πηδάω ένα-ένα τα τετράγωνα. Στρίβω στη Σταδίου και το βλέμα μου πέφτει σε μια τζαμαρία. Χαμογελάω μισά. Είμαι ένα πιόνι που δεν είναι άσπρο ούτε μαύρο. Είμαι ένα πιόνι που έχει χάσει το χρώμα του. Συνεχίζω προς το Σύνταγμα... άσπρο, μαύρο, άσπρο... φτάνω στην πλατεία. Απέναντί μου στη βουλή παρατεταγμένα τα πιόνια του αντιπάλου. Πειθαρχημένα κινούνται προς τη πλατεία από αριστερά και δεξιά. Μερικά πιόνια από την πλατεία κινούνται διαγώνια-επιθετικά προς τη Μεγάλη Βρεττανία και άλλα προς την Όθωνος. Εγώ περιμένω, δεν αποπροσανατολίζομαι (το ζόρι το τραβάει ο σκακιστής μου). Δεν πολεμώ τους αξιωματικούς, δεν θέλω να καταστρέψω τον Πύργο.

 Είμαι ένα πιόνι που έχει χάσει το χρώμα του και τώρα εχθροί μου είναι μόνο οι βασιλιάδες. Όλοι οι βασιλιάδες. Τηρώ στάση αναμονής. Η επόμενη κίνησή μου δεν μπορεί παρά να είναι μπροστά. Είμαι ένα πιόνι που έχει φέρει -έτσι νομίζω- σε δύσκολη θέση το σκακιστή του. Ίσως γι’ αυτό θελήσει να με θυσιάσει πριν κάνω την κίνησή μου. Αν όχι, ξέρει πως η κίνησή μου θα είναι μπροστά... ένα πιόνι δεν πάει ποτέ πίσω. Είναι φανερό πως το πρόβλημα το έχει ο σκακιστής μου.

10 σχόλια:

  1. Kαλωσηρθες πισω στην..περισσοτερο λογοκριμενη-απο σημερα κι ολας-μπλογκοσφαιρα,nefeli!

    Bραζιλιάνικη ελίτ, Ελληνικη ελιτ, το θεμα παραμενει, γιατι ανεχομαστε ακομα τις ελιτ;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς σε βρήκα κορίτσι του Βορρά!

      Τις ανεχόμαστε γιατι δεν εχουμε συνειδητοποιήσει τον ρόλο τους, τον αρνητικό τους ρόλο και την ασκηση εξουσίας στην ζωή μας. Στην πραγματικότητα πιστεύω ότι δεν ξερουμε σε ποιο οικονομικοκοινωνικο μοντέλο θέλουμε να ζήσουμε. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι εκάστοτε ελιτ, αλωνίζουν.
      Σημασία έχει να καταλάβουμε ότι η όποια ελευθερία μας κινείται μέσα στα πλαίσια των επιλογών-κατευθυνσεων που μας αφήνουν οι σκακιστές.

      Διαγραφή
  2. Καλημέρα!!!! Καλώς ήρθες πάλι! Σιγά μην είναι ευτυχισμένοι, βαθιά άρρωστοι, αρρωστημένα μόνοι και μανιοκαταθλιπτικοί! Επιζητούν περισσότερα χρήματα για να καλύψουν το τρελό τους κενό, ψυχάκια είναι.
    Όπου πήγε το ΔΝΤ κατέστρεψε όποιο εργασιακό κ ανθρώπινο δικαίωμα, θα έπρεπε ο γαπ που μας πήγε δίχως να μας ρωτήσει, να καταδικαστεί. Είναι ένα έγκλημα. Η ελληνική ιστορία είναι γεμάτη κρίσεις, για τις οποίες οι κύριοι υπεύθυνοι είναι οι πολιτικοί και η δική τους αυθαιρεσία. Τουλάχιστον ως λαός με ιστορική μνήμη ας ξυπνήσουμε. Αλλά για να έχεις ιστορική μνήμη, πρέπει να ξέρεις την ιστορία σου. Πόσοι γνωρίζουν την ιστορία; Δανείζομαι μια φράση του Ράμφου, "όταν ένας λαός δεν έχει ιστορική μνήμη, έχει μνημόνια". Όλα τα κόμματα είναι εκτός τόπου και χρόνου, εκτός εποχής. Ο λαός και η χώρα είναι σε αδιέξοδο, σίγουρα η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, αλλά δύσκολα τώρα τα πράγματα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γεια σου Road, καλώς σε βρίσκω:)

      Συμφωνώ με την κρίση σου για το ΔΝΤ ακόμα ομως και αυτό δεν αποτελει παρά εκτελεστικό βραχίονα (μαζι με ΠΤ και ΠΟΕ)της ελίτ για την εφαρμογή της πολιτικής τους.

      Η αρχή του σχολίου σου ήταν ένα απο τα μηνύματα του πόστ που ήθελα να αναδείξω. Βέβαια πρεπει και εμεις να κατανοήσουμε την ελειψη επιλογών που εχουμε -εκ των πραγμάτων- σε ένα πλαίσιο σαφώς οριοθετημένο απο τους πάνω.

      Συγνώμη για τις καθυστερημένες απαντήσεις. Εχω περιορισμένη προσβαση στο δίκτυο τις καθημερινές.

      Διαγραφή
  3. Το πιόνι όταν καταφέρνει να φτάσει στην άκρη της σκακιέρας προάγεται σε βασίλισσα ή σε οποιοδήποτε άλλο κομμάτι. Εσύ δεν είσαι πιόνι, είσαι βασίλισσα :Ρ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Την καλησπέρα μου Περαστικέ!

      Το πιόνι στο κείμενο δεν φτάνει στην ακρη της σκακιέρας,τηρεί στάση αναμονής. Αντικειμενικος στόχος (στο κοντινό ελπίζω μέλλον) είναι η ανάδειξη όλων των πιονιών σε "βασίλισσες".
      Είναι μακρύς ο δρόμος της μετάβασης στην άκρη της σκακιέρας και την κοινωνική δικαιοσύνη.

      Διαγραφή
  4. Την πιο ομορφη απαντηση την εδωσε ηδη ο φιλος Περαστικος.
    Οτι και να γραψω απο εδω και περα, θα ειναι κατωτερο.

    Για την ελιτ εχω εναν αλλο ορισμο. Ελιτ ειναι (για μενα) ενας Καπετανιος που μπορει να στελνει με 8 μποφωρ το πληρωμα του για υπνο - και ολοι να πηγαινουν στα κρεβατια τους, σιγουροι οτι δεν προκειται να συμβει τιποτα. Αυτο ειναι ενα απο τα πολλά παραδειγματα φυσικα.
    Ελιτ γενικα ειναι αυτος που μπορει να κάνει (ο τονισμος στο "κανω / φτιαχνω / δημιουργω" ) πραγματα που για την συντριπτικη πλειοψηφια των υπολοιπων ειναι αδυνατα.

    Καποιος που ειναι (πολυ) πλουσιος μπορει να ειναι και ελιτ, οπως και το αντιστροφο. Δεν υπαρχουν στεγανα.
    Δεν εχω κανενα προβλημα να ειναι καποιος πλουσιος (ειτε ανηκει σε μια ελιτ ειτε οχι) την στιγμη που (α) τα εχει αποκτησει νομιμα (β) τα εχει φορολογησει και (γ) τα χρησιμοποιει για εναν καλο σκοπο.

    Ο πλουτος απο μονος του, δεν σε κανει αυτοματα κακο. Εχω γνωρισει πολλους πλουσιους που ηταν καταπληκτικοι ανθρωποι, καθως και φτωχους που ηταν καθικια.

    Δυστυχως, στην κοινωνια μας εχουμε συνηθισει να αμοιβονται (πλουτιζουν) οι ατιμοι και οι κλεφτες - ενω οι τιμιοι τρωνε σφαλιαρες. Αυτο δεν ειναι ευθυνη μερικων μεμονωμενων ατομων, αλλα βαρυνει ολη την κοινωνια.
    Σ' αυτο το σημειο υπαρχει οντως μια συνδεση πλουτου - κακιας.
    Αλλα αυτη η συνδεση ισχυει μονο για την σημερινη ελληνικη κοινωνια, οχι γενικα.
    Οταν σαν κοινωνια θαυμαζουμε ενα διαπλεκομενο λαμογιο επειδη εχει πορσε, προετοιμαζουμε το εδαφος για τα επομενα λαμογια.

    * * * *
    Δεν νομιζω οτι εισαι / ειμαστε πιόνια. Ουτε οτι υπαρχει καποιος σκακιστης που μας κινει. Αν ηταν ετσι, θα ειχα αυτοκτονησει.

    Ολοι εχουμε αναγκες, επιθυμιες, ονειρα και φοβους. Ολοι βαδιζουμε πανω σ' ενα σκοινι (που δεν ειναι τεντωμενο σε ευθεια, αλλα κανει απειρες θηλιες και καμπυλες), ισορροπωντας αναμεσα σ' αυτα που θελουμε, σ' αυτα που φοβομαστε και σ' αυτα που νομιζουμε οτι μπορουμε να κανουμε.

    Μερικα πραγματα τα βαφτιζουμε αναγκη. Μερικα αποτελουν όντως αναγκη (εξαναγκασμο) - αλλά όχι ολα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γεια σου Jolly Roger!

      Ισως το να αυτοκτονήσουμε είναι μια λύση -αστειεύομαι- ωστόσο εχουμε οδηγηθεί σε εθνικό στραγγαλισμό και επεται η εξαθλιωσή μας.

      Με οση αισιοδοξία μου έχει απομείνει θεωρώ ότι ειμαστε πίονια. Το γεγονός ότι είμαστε αυτοκινούμενα τροφοδοτεί τις ψευδαισθήσεις μας για ελευθερες επιλογές, ξεχνώντας ότι τα πλαίσια στα οποία κινούμαστε διαμορθώνονται απο "αξιωματικά σωστές" κατευθυντήριες γραμμές που αναπαράγουν το υπάρχον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό status quo και κλείνοντας τις όποιες διεξόδους διαφυγής προς άλλη κατεύθυνση.

      Είμαστε ελευθεροι όσο είναι και τα προβατα στο βουνό στα πλαίσια που τους βάζουν τα σκυλιά-φύλακες.

      Ο ηγέτης-Καπετάνιος που προφανώς εννοεις διαφέρει -και- απο την ντόπια ελιτ που μας ξεπουλάει στη "μεγαλύτερη" ευρωπαική (και όχι μόνο) για ίδιον συμφέρον.

      Καλό ΣΚ :)

      Διαγραφή
    2. Μια διευκρινηση. Ο Καπετανιος δεν ειναι ηγετης. Πρεπει να εχει ζησει καποιος στην θαλασσα για να καταλαβει τις επιπτωσεις αυτης της φρασης. Αγνοησε αν θελεις το παραδειγμα. Ηταν το πρωτο που μου ηρθε (τυχαια) στο μυαλο, οταν σκεφτομουν τις ελιτ.
      Ηθελα να επισημανω, οτι οι εννοιες της ελιτ, του πλουτου και τις (διεφθαρμενης) πλουτοκρατιας αποτελουν 3 ξεχωριστες περιοχες.
      Εσυ μαλλον τα βαζεις με την διεφθαρμενη πλουτοκρατια - και πολυ καλα κανεις. Απλα οι ελιτ ειναι αλλο πραγμα.

      Για τα πιονια. Κανενας δεν εχει την απολυτη ελευθερια. Παντα κατι μας περιοριζει, ολους μας. Αυτο δεν μας κανει πιονια.
      Γενικα δεν μου αρεσει η ιδεα του να ειμαστε πιονια, γιατι το πιονι προυποθετη τον Σκακιστη. Επειδη δεν πιστευω σε καποια ανωτερη δυναμη (σκακιστης) δεν μπορω να πιστεψω οτι ειμαι / εισαι / ειμαστε πιονια.

      Αποτελει πασιγνωστο γεγονος, οτι η ελληνικη κοινωνια περναει μια βαθια κριση αυτες τις μερες. Ελευθεριες περιοριζονται, βασικες ανθρωπινες αναγκες δεν μπορουν να ικανοποιηθουν. Δεν διαφωνω σ' αυτο.
      Διαφωνω μονο στο οτι η σημερινη κατασταση μας μετατρεπει σε πιονια.

      Διαγραφή
    3. Καλημέρα JR,

      Ούτε εμένα μ'αρέσει η ιδέα και πολύ περισσότερο να βιώνω το αδιέξοδο.

      Οταν ομως για πρώτη φορά στην ιστορία κράτους της δημοκρατικής εποχής καθορίζεται από τη Βουλή γενικό όριο ζωής για τους εργαζομένους κάτω των ορίων της φτώχειας, ποια περιθώρια κινήσεων μας αφήνουν;

      (Πραγματικά απορώ πώς δεν εχουν ξεσηκωθεί και οι πέτρες αυτού του τόπου)

      Διαγραφή